^Sử ký, tlđd: Cấp Ảm tự Trường Nhụ, người Bộc Dương. Tổ tiên được Vệ quân 1 đời xưa quý sủng. Đến Ảm là đời thứ 7, đời đời làm khanh đại phu. Ảm nhờ cha làm quan 2, thời Hiếu Cảnh đế được làm Thái tử tẩy mã, nhờ tính uy nghiêm 3 nên được kiêng sợ. Hiếu Cảnh đế băng, thái tử lên ngôi, Ảm được làm Yết giả. Người Đông Việt đánh nhau, Thượng sai Ảm đi xem. Không đến, đến Ngô thì về, báo rằng: “Người Việt đánh nhau, vốn là thói quen của họ, không đáng để sứ giả của thiên tử hạ cố.” Hà Nội có hỏa hoạn 4, cháy lan hơn ngàn nhà, Thượng sai Ảm đi xem. Về báo rằng: “Nhà dân 5 có hỏa hoạn, mái nhà gần nhau nên cháy lan, không đáng lo. Thần đi qua Hà Nam, người nghèo Hà Nam gặp nạn lũ lụt hạn hán hơn vạn gia đình, có cha con ăn thịt nhau, thần đã tự ý 6 cầm cờ tiết lấy thóc của kho Hà Nam, phát chẩn cho dân nghèo. Thần xin trả lại cờ tiết, chịu tội làm giả mệnh vua 7." Thượng cho rằng Ảm là người hiền nên phóng thích ông, dời làm Huỳnh Dương lệnh. Ảm xấu hổ vì làm lệnh, cáo bệnh về quê nhà 8. Thượng nghe tin, bèn triệu bái làm Trung đại phu. Vì nhiều lần can thẳng 9, nên không được ở lâu trong triều, bị dời làm Đông Hải thái thú. Ảm học theo lời dạy của Hoàng Đế, Lão tử, trị lý quan dân, thích thanh tĩnh, chọn thừa sử mà nhiệm mệnh 10. Ảm trị lý, hỏi việc chính yếu 11, không hỏi việc vụn vặt 12. Ảm nhiều bệnh, nằm ở nhà trong 13 không ra. Hơn năm sau, Đông Hải yên tĩnh 14. Ảm được mọi người khen ngợi. Thượng nghe biết, triệu cho làm Chủ tước đô úy, ngang với cửu khanh. Ảm làm việc cứ ‘vô vi’ 15, thanh tĩnh hư vô mà thôi, rút ra đại thể 16, không câu nệ pháp chế 17.
^Sử ký, tlđd: Ảm làm người có tính xấc xược, ít lễ độ, chỉ trích ngay mặt 18, không chịu tha thứ cho lỗi lầm của người ta. Ai hợp với mình thì chơi thân, không hợp với mình thì không nhìn đến, kẻ sĩ do vậy mà không nương nhờ. Nhưng Ảm hiếu học, thường hâm mộ lối làm người của Phó Bách 19, Viên Áng. Ảm chơi thân với Quán Phu, Trịnh Đương Thì cùng tông chánh Lưu Khí 20. Bọn họ cũng đã nhiều lần can thẳng, nên không giữ chức vị được lâu.
^Sử ký, tlđd: Lúc bấy giờ, em của thái hậu là Vũ An hầu Phẫn làm thừa tướng, quan viên có lương bổng được nhận đủ 2000 thạch 21 đến lạy chào 22, Phẫn không hành lễ. Nhưng Ảm gặp Phẫn chưa từng lạy, luôn vái ông ta. Thiên tử mới vời gọi các nhà nho học rộng 23, Thượng nói tôi muốn thế này, thế này... Ảm đáp rằng: “Bệ hạ trong lòng nhiều ham muốn mà ngoài mặt ra vẻ nhân nghĩa, làm sao học đòi cai trị như đời Đường, đời Ngu!” Thượng im lặng, giận, biến sắc rồi bãi triều. Công khanh đều sợ cho Ảm. Thượng lui về, nói với tả hữu rằng: “Quá lắm, Cấp Ảm thật là ngu đần 24." Quần thần lo ngại trách cứ Ảm, Ảm nói: “Thiên tử đặt công khanh làm bề tôi giúp đỡ, vậy mà hùa nhau xu nịnh 25, đẩy chủ vào chỗ bất nghĩa sao? Vả lại đã ở địa vị các ông, mà lại yêu quý bản thân, gây nhục cho triều đình hay sao!?”
^Sử ký, tlđd: Ảm nhiều bệnh, bệnh sắp tròn 3 tháng, Thượng đã mấy lần cho nghỉ 26, rốt cục không khỏi. Lần bệnh sau cùng, Trang Trợ xin cáo cho Ảm. Thượng hỏi: “Cấp Ảm làm người thế nào?” Trợ đáp: “Sai Ảm nhiệm chức giữ quan, thì chẳng có gì hơn người. Nhưng để ông ta giúp thiếu chủ, thì Ảm giữ thành chắc chắn, mời gọi không đến, xua đuổi không đi, dẫu có kẻ tự nhận là (Mạnh) Bôn, (Hạ) Dục cũng không thể giành được.” Thượng nói: “Đúng. Đời xưa có kẻ bề tôi đảm nhiệm trọng trách 27, còn Cấp Ảm thì gần được như vậy.”
^Sử ký, tlđd: Đại tướng quân (Vệ) Thanh vào cung 28, Thượng ngồi xổm cạnh giường mà gặp ông ta. Thừa tướng (Công Tôn) Hoằng gặp riêng 29, Thượng có lúc không đội mũ. Còn Ảm đến, Thượng không đội mũ thì không gặp. Thượng từng ngồi trong Võ trướng 30, Ảm tiến đến tâu việc, Thượng không đội mũ, trông xa thấy Ảm, tránh vào trong trướng, sai người ưng lời tâu của ông. Ông được kính trọng 31 như vậy đấy!
^Sử ký, tlđd: Trương Thang mới làm Đình úy đã thay đổi luật lệnh, Ảm nhiều lần chất vấn, trách mắng Thang trước mặt Thượng, rằng: “Ông làm Chánh khanh, trên không thể ca ngợi công nghiệp của tiên đế, dưới không thể đè nén lòng tà của thiên hạ; giúp nước an dân giàu, khiến tù ngục 32 trống rỗng, hai điều ấy không được lấy một. Trái lẽ và khổ sở mà vẫn làm, rối loạn và phá hoại 33 mà xem là thành công 34, sao dám đem pháp lệnh 35 của Cao hoàng đế thay đổi rối loạn 36? Ông làm vậy sẽ tuyệt hậu 37 đấy.” Ảm khi ấy cùng Thang tranh luận, Thang biện bạch thường bới lông tìm vết 38, Ảm cứng rắn 39 cao giọng không chịu khuất phục, phẫn nộ mắng rằng: “Thiên hạ nói thư lại 40 không thể làm công khanh, quả đúng vậy. Cứ làm theo Thang, sẽ khiến thiên hạ chồng chân mà đứng, nghé mắt mà trông 41.”
^Sử ký, tlđd: Bấy giờ, nhà Hán sắp đánh Hung Nô, nên vỗ về tứ di 42. Ảm chăm chăm bớt việc, nhân lúc Thượng nhàn rỗi, thường nói nên cùng Hồ hòa thân, không nên dấy binh. Thượng đang hướng về Nho thuật, tôn sùng Công Tôn Hoằng. Đến khi việc càng nhiều, lại dân lừa dối và đùa bỡn, Thượng chia ra để thi hành pháp chế 17, bọn Thang nhiều lần tâu lên những án xử tử 43 để vừa lòng hoàng đế. Còn Ảm thường chê Nho thuật, xúc phạm ngay mặt bọn Hoằng, nói rằng họ trong lòng gian trá, bề ngoài khôn ngoan để a dua nhằm lấy lòng 44 chủ nhân, còn thư lại 40 chỉ bới móc 45 và khéo vu cáo, khép tội cho người, khiến người không được trả lại sự thật, lấy thắng lợi ấy làm công. Thượng ngày càng quý trọng Hoằng, Thang; Hoằng, Thang rất ghét Ảm, chỉ là thiên tử không bằng lòng như thế, nên muốn tìm cớ giết ông. Hoằng làm Thừa tướng, bèn nói với Thượng rằng: “Phạm vi quản lý 46 của Hữu nội sử 47 phần nhiều là quý nhân tông thất, khó trị, chẳng phải trọng thần thì không thể đảm nhiệm, xin dời Ảm làm Hữu nội sử.” Ảm làm Hữu nội sử vài năm, việc công không bị bỏ phế.
^Sử ký, tlđd: Đại tướng quân Thanh ngày càng tôn quý, có chị làm hoàng hậu, nhưng Ảm đối với ông ta ngang hàng 48. Có người nói với Ảm rằng: “Bởi thiên tử muốn quần thần nhún mình với Đại tướng quân, Đại tướng quân được tôn trọng sẽ càng quý hiển, ông không thể không lạy.” Ảm nói: “Đại tướng quân đã được khách vái chào, lại còn không tôn trọng à?” Đại tướng quân nghe được, càng cho Ảm là người hiền, nhiều lần hỏi han những việc quốc gia và triều đình còn nghi ngờ, đãi ngộ Ảm hơn hẳn lúc thường 49.
^Sử ký, tlđd: Hoài Nam vương mưu phản, kiêng dè Ảm, nói: “Ảm thích can thẳng, giữ khí tiết, chết vì nghĩa, khó lòng mê hoặc làm điều trái lẽ. Còn thuyết phục thừa tướng Hoằng, cũng như mở nắp úp vật chứa, rung cây lá sắp rụng vậy 50.”
^Sử ký, tlđd: Thiên tử đã nhiều lần đánh Hung Nô thắng lợi, lời của Ảm càng không được nghe.
^Sử ký, tlđd: Ban đầu Ảm ngang với cửu khanh, còn Công Tôn Hoằng, Trương Thang làm tiểu lại. Đến khi Hoằng, Thang ngày càng được quý hiển, cùng Ảm ngang bậc 51, Ảm lại chê bai bọn Hoằng, Thang. Sau đó Hoàng làm đến thừa tướng, được phong hầu; Thang làm đến Ngự sử đại phu; vì thế, vào thời của Ảm, thừa tướng sử 52 đều ngang hàng 51 với Ảm, xem chừng được trọng dụng hơn cả ông. Ảm hẹp hòi, chẳng thể không chê trách, yết kiến Thượng dâng lời rằng: “Bệ hạ dùng quần thần như xếp củi vậy, người đến sau lại ở trên.” Thượng im lặng. Một lúc sau Ảm nghỉ, Thượng nói: “Người ta quả nhiên chẳng thể không học, xem lời của Ảm ngày càng quá đáng.”
^Sử ký, tlđd: Không lâu sau, Hồn Da vương của Hung Nô đem dân chúng đến hàng, nhà Hán phát ra 2 vạn cỗ xe. Quan huyện không có tiền, vay ngựa của dân. Dân có người giấu ngựa, nên số ngựa không đủ. Thượng giận, muốn chém Trường An (huyện) lệnh. Ảm nói: “Trường An lệnh không có tội, hãy chém một mình Ảm, dân sẽ chịu giao ngựa ra. Vả lại người Hung Nô phản bội chúa của họ mà hàng Hán, Hán thong thả nhờ các huyện lần lượt đưa họ đến, sao lại khiến cho thiên hạ bị khuấy động, gây mệt nhọc cho Trung Quốc để phụng sự Di Địch ư!” Thượng im lặng. Đến khi Hồn Da đến, chủ cửa hiệu và người ngoài chợ bị kết tội chết hơn 500 người. Ảm xin gặp riêng hoàng đế 53, được yết kiến ở điện Cao Môn 54, nói: “Hung Nô tấn công chẹn lấp 55 biên giới, dứt hòa thân, Trung Quốc dấy binh trị tội, người tử thương nhiều không đếm xuể, nên hao phí vài mươi tỷ 56. Thần ngu muội cho rằng bệ hạ bắt được người Hồ, thì đều dùng làm nô tỳ, ban cho những gia đình có người tòng quân mà chết; những gì giành được, đem cho những gia đình ấy, để đỡ đần nỗi khổ của thiên hạ, lấp đầy tấm lòng của trăm họ. Nay đã không làm vậy, Hồn Da đưa mấy vạn dân chúng đến hàng, vét kho lẫm ban thưởng, khiến dân lành hầu hạ, ví như cung phụng đứa con cưng 57. Dân ngu muội nào biết giao dịch 58 ở Trường An là phạm cấm, mà bị quan lại chấp pháp 59 buộc tội 60 buôn lậu 61 hàng hóa ra biên quan!? Bệ hạ đã không lấy của cải Hung Nô để đỡ đần thiên hạ, lại còn lấy pháp luật 62 giết kẻ vô tri hơn 500 người, đây gọi là ‘che chở lá mà làm hại cành’ đấy, thần thiết nghĩ không đồng ý 63 với bệ hạ.” Thượng im lặng, không cho, nói: “Ta đã lâu không nghe Cấp Ảm nói, nay lại nói sằng rồi.” Sau mấy tháng, Ảm mắc lỗi nhỏ, được đại xá nhưng chịu miễn quan. Vì thế Ảm ẩn cư chốn điền viên.
^Sử ký, tlđd: Ở nhà mấy năm [8], gặp lúc đổi sang tiền Ngũ thù 64, dân có nhiều người đúc trộm tiền, đất Sở nhiều nhất. Thượng cho rằng Hoài Dương tiếp giáp đất Sở, bèn triệu bái Ảm làm Hoài Dương thái thú. Ảm lạy tạ không nhận ấn, chiếu mấy lần cưỡng ép, nên sau đó phụng chiếu. Có chiếu triệu kiến Ảm, Ảm chảy nước mắt nói với Thượng rằng: “Thần tự cho sẽ chôn thây nơi hào rãnh, không gặp lại bệ hạ, không ngờ bệ hạ lại thu dùng. Thần thường có bệnh vặt 65, sức không thể coi việc ở quận, xin làm Trung lang, ra vào cửa cung, vá víu nhặt nhạnh 66, là nguyện ước của thần. Thượng nói: “Anh coi nhẹ Hoài Dương à? Ít lâu sau 67 ta sẽ triệu anh về. Bởi lại dân Hoài Dương không tương đắc, ta nhờ vào uy trọng của anh, cứ nằm mà cai trị.” Ảm đã từ biệt, ghé qua gặp Đại hành Lý Tức, nói: “Ảm bị bỏ ra quận, không được cùng triều đình bàn bạc. Nhưng Ngự sử đại phu Trương Thang đủ khôn ngoan để chống lại lời can gián, đủ gian dối để che đậy chỗ sai lầm, chuyên dùng những lời khéo léo nịnh hót bề trên, những câu biện bác trách mắng kẻ dưới, không chịu vì thiên hạ nói điều chính đáng, chỉ a dua ý chủ. Ý chủ không thích, theo đó mà chê bai; ý chủ thích, theo đó mà khen ngợi. Ham thích gây sự, đùa bỡn 68 pháp luật 17, trong gián trá để lấy lòng chủ, ngoài hiệp với tặc lại để trở nên uy trọng. Ông ngang với cửu khanh, không sớm nói ra, ông với hắn sẽ cùng chịu tội chết đấy.” Tức sợ Thang, rốt cục không dám nói. Ảm ở quận theo lối cai trị trước đây, chánh trị Hoài Dương được sáng sủa. Về sau Thang quả nhiên thất bại, Thượng nghe được lời Ảm nói với Tức, bắt tội Tức. Khiến Ảm ở Hoài Dương được nhận trật của chư hầu tướng 69. 7 năm sau thì mất 70.
^Sử ký, tlđd: Sau khi mất, Thượng vì cớ Ảm, cho em trai Cấp Nhân làm quan đến cửu khanh, con trai Cấp Yển làm đến chư hầu tướng. Em con cô của Ảm là Tư Mã An thiếu thời cũng làm Thái tử tẩy mã. An hiểu pháp luật 71, giỏi làm quan, 4 lần làm đến cửu khanh, mất ở chức Hà Nam thái thú. Anh em nhờ An, được nhận bổng lộc 2 ngàn thạch có đến 10 người. Người Bộc Dương là Đoạn Hoành ban đầu phụng sự Cái hầu Tín [9], Tín nhiệm dùng Hoành, Hoành cũng 2 lần làm đến cửu khanh. Nhưng người nước Vệ làm quan đều kiêng sợ Ảm, nhận ở dưới ông.
